Trong ngành xây dựng, giám sát thi công xây dựng là những khâu quan trọng nhằm đảm bảo chất lượng, tiến độ và an toàn của công trình từ giai đoạn khởi công đến khi hoàn thiện. Với vai trò là đơn vị hàng đầu trong lĩnh vực này, Giám sát thi công Arkitec mang đến dịch vụ giám sát xây dựng chuyên nghiệp, giúp chủ đầu tư và các bên liên quan yên tâm về dự án của mình. Vậy giám sát xây dựng là gì? Quy trình thực hiện ra sao? Hãy cùng khám phá tổng quan qua bài viết dưới đây.
Tổng quan về giám sát thi công xây dựng
Khái niệm và tầm quan trọng
Giám sát thi công xây dựng là hoạt động theo dõi, kiểm tra và quản lý quá trình thi công nhằm đảm bảo công trình được xây dựng đúng thiết kế, đáp ứng yêu cầu kỹ thuật, tiến độ và chất lượng. Đây là một khâu then chốt trong quy trình xây dựng, đóng vai trò quyết định đến thành công của dự án và tuổi thọ của công trình.
Theo số liệu thống kê từ Bộ Xây dựng, các công trình có hệ thống giám sát chuyên nghiệp giảm thiểu được 30-40% chi phí phát sinh và kéo dài tuổi thọ công trình trung bình thêm 15-20%. Một báo cáo của Hiệp hội Xây dựng Việt Nam cũng chỉ ra rằng 70% các sự cố công trình có thể được ngăn ngừa nếu có hệ thống giám sát thi công hiệu quả.
Cơ sở pháp lý về giám sát xây dựng tại Việt Nam
Hoạt động giám sát thi công xây dựng tại Việt Nam được quy định chặt chẽ trong nhiều văn bản pháp luật:
- Luật Xây dựng số 50/2014/QH13 (được sửa đổi, bổ sung năm 2020): Quy định về quản lý chất lượng, trong đó có hoạt động giám sát thi công xây dựng công trình.
- Nghị định số 06/2021/NĐ-CP về quản lý chất lượng, thi công xây dựng và bảo trì công trình xây dựng: Chi tiết hóa vai trò, trách nhiệm của các bên trong giám sát thi công.
- Nghị định số 15/2021/NĐ-CP về quản lý dự án đầu tư xây dựng: Quy định về tổ chức quản lý dự án, trong đó có công tác giám sát.
- Thông tư số 26/2016/TT-BXD quy định chi tiết về giám sát thi công xây dựng công trình.
- Thông tư số 09/2019/TT-BXD quy định về quản lý chất lượng xây dựng và bảo trì công trình.
Các văn bản này tạo nên khung pháp lý rõ ràng, quy định cụ thể về yêu cầu, trình tự, nội dung giám sát và trách nhiệm của các bên liên quan.
Tầm quan trọng của giám sát xây dựng
Đảm bảo chất lượng công trình
Chất lượng là yếu tố cốt lõi trong mọi dự án xây dựng. Giám sát xây dựng giúp kiểm tra chất lượng vật liệu (bê tông, cốt thép, gạch) và kỹ thuật thi công, đảm bảo không có sai lệch so với bản vẽ thiết kế. Ví dụ, nếu bê tông không đạt mác hoặc cốt thép sai kích thước, đội giám sát thi công xây dựng sẽ yêu cầu nhà thầu thay thế ngay lập tức, tránh nguy cơ lún nứt sau này.
Kiểm soát tiến độ thi công
Tiến độ thi công ảnh hưởng trực tiếp đến chi phí và thời gian hoàn thành. Giám sát xây dựng theo dõi sát sao kế hoạch tổng thể, đôn đốc nhà thầu hoàn thành đúng hạn, đồng thời điều chỉnh khi có yếu tố khách quan như thời tiết xấu hoặc thiếu vật liệu, đảm bảo dự án không bị chậm trễ.
Đảm bảo an toàn lao động và bảo vệ môi trường
Xây dựng tiềm ẩn nhiều rủi ro như tai nạn lao động (ngã từ giàn giáo, điện giật) hoặc ô nhiễm môi trường (bụi, tiếng ồn). Giám sát thi công xây dựng đảm bảo nhà thầu tuân thủ quy định an toàn (sử dụng mũ bảo hộ, dây đai) và bảo vệ môi trường (che chắn bụi, xử lý nước thải), bảo vệ công nhân và cộng đồng xung quanh.
Tuân thủ quy định pháp luật
Theo Điều 120 Luật Xây dựng 2014, giám sát xây dựng là yêu cầu bắt buộc để đảm bảo chất lượng và an toàn. Không thực hiện giám sát thi công xây dựng có thể dẫn đến phạt hành chính từ 40-60 triệu đồng (Nghị định 16/2022/NĐ-CP) hoặc đình chỉ thi công. Giám sát xây dựng giúp chủ đầu tư tránh các rủi ro pháp lý này.
Bảo vệ lợi ích chủ đầu tư
Kết quả giám sát xây dựng là cơ sở pháp lý để giải quyết tranh chấp về chất lượng, tiến độ hoặc chi phí giữa chủ đầu tư, nhà thầu và đơn vị thiết kế. Báo cáo giám sát thi công xây dựng chi tiết giúp bảo vệ quyền lợi của chủ đầu tư trước pháp luật và các bên liên quan.
Nhiệm vụ của giám sát xây dựng
Kiểm tra hồ sơ và điều kiện thi công
Trước khi khởi công, đội giám sát xây dựng rà soát bản vẽ thiết kế, hợp đồng xây dựng, giấy phép xây dựng và chỉ dẫn kỹ thuật để đảm bảo tính đầy đủ và hợp pháp. Họ cũng đánh giá năng lực nhà thầu (máy móc, nhân sự) để xác nhận khả năng thực hiện dự án.
Giám sát chất lượng thi công
Trong quá trình thi công, giám sát thi công xây dựng kiểm tra chất lượng vật liệu bằng cách lấy mẫu bê tông, cốt thép để thí nghiệm tại phòng LAS-XD, đối chiếu với tiêu chuẩn TCVN. Họ theo dõi các công đoạn như đào móng, đổ bê tông, lắp cột, đảm bảo đúng kỹ thuật và không sai lệch so với thiết kế.
Quản lý tiến độ và khối lượng
Giám sát xây dựng đối chiếu tiến độ thực tế với kế hoạch, ghi nhận các mốc hoàn thành (móng, tầng 1, mái). Họ cũng đo đạc khối lượng thi công (m3 bê tông, tấn thép) để xác nhận tính chính xác, làm cơ sở thanh toán và nghiệm thu.
Đảm bảo an toàn và môi trường
Giám sát thi công xây dựng kiểm tra việc sử dụng thiết bị bảo hộ, độ chắc chắn của giàn giáo, và an toàn hệ thống điện. Họ yêu cầu nhà thầu che chắn bụi, xử lý nước thải và giảm tiếng ồn, đặc biệt tại các công trình trong khu dân cư.
Tham gia nghiệm thu
Đội giám sát xây dựng tham gia nghiệm thu từng hạng mục (móng, kết cấu, hoàn thiện) và toàn bộ công trình, lập biên bản nghiệm thu, ghi nhận chất lượng, khối lượng và các vấn đề phát sinh (nếu có), đảm bảo công trình đủ điều kiện sử dụng.
Phân loại giám sát thi công xây dựng
Giám sát theo chủ thể thực hiện
- Giám sát của Chủ đầu tư:
- Chủ đầu tư trực tiếp giám sát hoặc thuê tổ chức tư vấn giám sát
- Tập trung vào việc đảm bảo tuân thủ hợp đồng, chất lượng, tiến độ và chi phí
- Có quyền chấp thuận hoặc yêu cầu điều chỉnh trong quá trình thi công
- Giám sát của Nhà thầu:
- Giám sát nội bộ do nhà thầu thi công thực hiện
- Tập trung vào kiểm soát chất lượng sản phẩm, an toàn lao động
- Đảm bảo tuân thủ quy trình kỹ thuật và tiêu chuẩn thi công
- Giám sát của Cơ quan quản lý nhà nước:
- Thực hiện bởi Sở Xây dựng, Phòng Quản lý đô thị…
- Kiểm tra việc tuân thủ quy hoạch, giấy phép xây dựng
- Giám sát việc thực hiện các quy định về an toàn, môi trường
- Giám sát của Tư vấn thiết kế:
- Thực hiện bởi đơn vị thiết kế trong quá trình tác giả giám sát
- Đảm bảo công trình được thi công đúng theo ý đồ thiết kế
- Xử lý các vấn đề phát sinh liên quan đến thiết kế
Giám sát theo lĩnh vực chuyên môn
- Giám sát kỹ thuật:
- Kiểm tra chất lượng vật liệu, cấu kiện
- Giám sát quy trình thi công, biện pháp thi công
- Kiểm tra kết quả thi công (cường độ bê tông, độ lún…)
- Giám sát tiến độ:
- Theo dõi tiến độ thực hiện so với kế hoạch
- Phân tích nguyên nhân chậm tiến độ, đề xuất giải pháp
- Dự báo khả năng hoàn thành các mốc tiến độ quan trọng
- Giám sát chi phí:
- Kiểm soát khối lượng thực hiện
- Xác nhận giá trị thanh toán
- Phân tích, dự báo chi phí phát sinh
- Giám sát an toàn và môi trường:
- Kiểm tra việc tuân thủ quy định về an toàn lao động
- Giám sát tác động môi trường trong quá trình thi công
- Kiểm tra các biện pháp phòng ngừa sự cố, tai nạn
Quy trình giám sát thi công xây dựng chuyên nghiệp tại Arkitec
Giai đoạn chuẩn bị
- Nghiên cứu hồ sơ dự án:
- Nghiên cứu chi tiết hồ sơ thiết kế, dự toán
- Phân tích các yêu cầu kỹ thuật, đặc thù của công trình
- Xác định các điểm cần lưu ý, tiềm ẩn rủi ro
- Xây dựng kế hoạch giám sát:
- Lập kế hoạch giám sát chi tiết theo từng giai đoạn
- Xác định các mốc kiểm tra quan trọng (hold points)
- Phân công nhân sự, chuẩn bị thiết bị, công cụ giám sát
- Thống nhất quy trình làm việc:
- Họp khởi động với các bên liên quan
- Thống nhất quy trình phê duyệt, báo cáo
- Xác lập hệ thống quản lý tài liệu, thông tin
Giai đoạn thực hiện giám sát
- Giám sát công tác chuẩn bị mặt bằng:
- Kiểm tra công tác định vị, mốc giới
- Xác nhận điều kiện địa chất, địa hình thực tế
- Giám sát công tác giải phóng mặt bằng, chuẩn bị điều kiện thi công
- Giám sát công tác thi công phần móng:
- Kiểm tra công tác đào đất, gia cố nền
- Giám sát lắp đặt cốt thép, ván khuôn móng
- Kiểm tra chất lượng bê tông móng, quy trình đổ bê tông
- Giám sát thi công phần thân:
- Kiểm tra kết cấu chịu lực (cột, dầm, sàn…)
- Giám sát công tác xây tường, hoàn thiện mặt ngoài
- Kiểm tra hệ thống chống thấm, cách nhiệt
- Giám sát thi công hệ thống kỹ thuật:
- Giám sát lắp đặt hệ thống điện, nước, PCCC
- Kiểm tra hệ thống điều hòa, thông gió
- Giám sát lắp đặt thang máy, thiết bị kỹ thuật
- Giám sát công tác hoàn thiện:
- Kiểm tra chất lượng trát, sơn, ốp lát
- Giám sát lắp đặt cửa, thiết bị vệ sinh, chiếu sáng
- Kiểm tra công tác trang trí nội, ngoại thất
Giai đoạn kết thúc
- Nghiệm thu công trình:
- Tổ chức nghiệm thu từng hạng mục, công đoạn
- Kiểm tra, đánh giá chất lượng tổng thể
- Lập biên bản nghiệm thu, xác nhận hoàn thành
- Lập hồ sơ hoàn công:
- Tập hợp, kiểm tra tài liệu hoàn công
- Xác nhận bản vẽ hoàn công phản ánh đúng thực tế
- Lập hồ sơ quản lý chất lượng công trình
- Bàn giao, đưa vào sử dụng:
- Hướng dẫn vận hành, bảo trì công trình
- Giám sát vận hành thử
- Bàn giao công trình đưa vào sử dụng
Các tiêu chuẩn đánh giá chất lượng giám sát thi công xây dựng
- Tiêu chuẩn quốc gia (TCVN):
- TCVN 4453:1995 về kết cấu bê tông và bê tông cốt thép
- TCVN 5574:2018 về thiết kế kết cấu bê tông và bê tông cốt thép
- TCVN 9362:2012 về quy hoạch xây dựng nông thôn
- Quy chuẩn xây dựng Việt Nam (QCVN):
- QCVN 04:2019/BXD về nhà chung cư
- QCVN 09:2017/BXD về các công trình xây dựng sử dụng năng lượng hiệu quả
- QCVN 06:2021/BXD về an toàn cháy cho nhà và công trình
- Tiêu chuẩn quốc tế được áp dụng:
- ACI (American Concrete Institute) cho công trình bê tông
- AISC (American Institute of Steel Construction) cho kết cấu thép
- BS (British Standards) cho các công trình dân dụng
Giám sát thi công xây dựng là yếu tố quan trọng quyết định đến chất lượng, tiến độ và hiệu quả của dự án. Với xu hướng ngày càng cao về yêu cầu chất lượng và tính phức tạp của các công trình hiện đại, việc lựa chọn đơn vị giám sát chuyên nghiệp, uy tín như Arkitec sẽ giúp chủ đầu tư an tâm hơn trong quá trình thực hiện dự án.
